
KONTEKST

Zdjęcie: Maren Krings
W 2019 r., w ramach dążenia do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2035 r., fiński rząd wyznaczył cel zmniejszenia o połowę zużycia energii z torfu do 2030 r. Wraz z technicznymi aspektami stopniowego wycofywania, podjęto polityczne zobowiązanie do zapewnienia sprawiedliwej transformacji osobom, których źródła utrzymania zależą od pozyskiwania torfu. Środki z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji zostały przeznaczone na przekwalifikowanie i ponowne zatrudnienie osób, które straciły lub są zagrożone utratą pracy, w szczególności młodych ludzi.
Produkcja torfu odbywa się głównie w regionach południowej i północnej Ostrobotni, środkowej Finlandii i Laponii, zatrudniając około 2500 osób. Wykorzystywanie torfu na dużą skalę do celów energetycznych w Finlandii rozpoczęło się w latach 70-tych, przy silnym wsparciu państwowym i społecznym. Jednak w ostatnim czasie wsparcie to stale malało ze względu na wpływ pozyskiwania i użytkowania torfu na środowisko. Spalanie torfu przyczynia się do 4% krajowego zużycia energii, a jednocześnie do 12% całkowitej emisji gazów cieplarnianych - co jest równe emisji GHG (Green House Gas) całego ruchu samochodów osobowych rocznie w Finlandii.
Ze względu na intensywność emisji dwutlenku węgla i kosztowne pozwolenia ETS (Emissions Trading System), popyt na torf spada w znacznie szybszym tempie niż przewidywano, zagrażając obiecanej sprawiedliwej transformacji. Sytuację komplikuje upolitycznienie torfu i brak uwzględnienia społeczno-kulturowego znaczenia lokalnego przemysłu torfowego, a także różne postrzeganie znaczenia torfu dla bezpieczeństwa energetycznego i gospodarki narodowej. W rezultacie proces transformacji został opisany jako „lekkomyślny” przez niektóre grupy interesu.
CELE
Fińskie studium przypadku ilustruje, w jaki sposób polityka transformacji energetycznej może mieć wpływ nie tylko na ekonomiczne źródła utrzymania, ale także na lokalną tożsamość i kulturę. Co więcej, jest to przykład wymuszonej transformacji dla lokalnych producentów, podkreślający powszechną rozbieżność między tym, jak znaczenie zasobu jest postrzegane na poziomie lokalnym i krajowym.
Poprzez to studium przypadku TANDEM zbada różne implikacje i wpływ tych polityk na interesariuszy, takich jak producenci torfu, lokalna młodzież, władze lokalne, firmy torfowe i inni dotknięci obywatele. Kluczowym celem jest zbadanie i opracowanie sprawiedliwych, kierowanych przez obywateli ścieżek odejścia od energii torfowej do 2030 r. w południowej i północnej Ostrobothni w Finlandii, zwracając szczególną uwagę na sprawiedliwość międzypokoleniową proponowanych polityk przejściowych.
PIERWSZE WYNIKI


